Mensen die emigreren zijn vaak al jaren bezig met de voorbereiding. Wanneer ze erover gaan praten hebben ze waarschijnlijk al nachtenlang naar de sterren liggen staren en nagedacht over hun besluit. We hebben het hier niet over een tweede huis, maar over mensen die Nederland voorgoed willen verlaten. Emigreren, dat weten we nu, is veeleer een mentale voorbereiding want – vooral wanneer er kinderen in het spel zijn – is de vraag in beginsel niet ´welk huis wil ik en waar´, maar ´maak ik de juiste keuze´.
Ga niet uit van je beperkingen maar van je mogelijkheden. Een positieve benadering is in het hele proces een absolute vereiste, vanaf het allereerste moment.

Het dromen over een nieuw leven in een ander land wordt vaak beschouwd als “dromen” of “onrealistisch”. Helemaal waar, je hebt je fantasie namelijk hard nodig om je een beeld te vormen van de mogelijkheden. Natuurlijk is de werkelijkheid anders dan je dromen, dát is nu juist het avontuur. Bovendien, dromen of je oriënteren op je mogelijkheden kan er ook toe leiden dat je besluit om niet te gaan.

Je moet een deel van je luxe leven inleveren. Voor wat hoort wat. Dat geldt niet alleen voor jou maar ook voor de andere gezinsleden (als je die hebt). Bedenk echter dat vooral kleine kinderen genoeg hebben aan jou en minder waarde hechten aan luxe dan jij.

Verwacht niet dat je alles vooraf kunt plannen. Zorg ervoor dat je minimale financiële middelen hebt en regel onderdak. Verder moet je maar denken… on verra! Bovendien, verwacht ook niet dat je in de hemel terecht komt. Ga uit van het ergste scenario, dan valt iedere stap die je neemt mee.

Wat in Nederland kan, kan in Frankrijk ook. Je gaat niet naar het andere eind van de wereld. Er is in Frankrijk ook werk, er zijn in Frankrijk ook scholen voor je kinderen en je kunt in Frankrijk ook hypotheken afsluiten.

tips

De praktische kant kan een groot obstakel zijn. Uit de reacties die we tot nu toe hebben gekregen blijkt dat het grootste obstakel is: geld. Waar o waar halen we het geld vandaan. En als we dat dan eenmaal hebben, hoe krijgen we dan alles geregeld? Het plannen en overdenken van de emigratie is één grote onoverzichtelijke bende. Maar, voor alles is een oplossing, zeker in Frankrijk.

Ja, je kan natuurlijk staatsloten blijven kopen, maar de kans dat je daarmee voldoende wint om je droom te bekostigen is zeg maar klein, heel klein. En wat dan. Wij hebben ons dit ook jarenlang afgevraagd en kunnen uit eigen ervaring zeggen: er is hoop, wow yeah.

Allereerst: heb je een financiële reserve? Dan wordt het allemaal eenvoudiger, maar de vraag blijft of dit voldoende is. En wat moet je dan. Kijk, als we verstandig zijn dan zeggen we: “geef nooit meer uit dan je hebt”. Maar wij vinden het kopen van een huis met geleend geld een goede belegging. Het kopen van een dure auto op krediet, ja, dát is een heel ander verhaal.

hypotheek bij een Nederlandse bank

Wij vonden dit de minst aantrekkelijke optie omdat we daarmee erg hoge maandlasten zouden krijgen en dat was nu juist waar we vanaf wilden. Bovendien was het te besteden bedrag onvoldoende om het huis te kopen dat we wilden. Maar goed, stel dat je hiervoor kiest en je hebt, zeg, 50.000 euro te besteden. Er zijn nog bewoonbare (!) huizen in Frankrijk te vinden in die prijsklasse, maar je moet goed zoeken om er een te vinden. Natuurlijk vind je in deze prijsklasse eerder kleine huisjes dan landhuizen met 30 kamers, maar zeker als tweede of vakantiehuisje is een kleiner huis voor veel mensen genoeg.

Een van de lezers van onze site bijvoorbeeld heeft in 2006 (via een Nederlandse tussenpersoon) een schooltje gekocht in de Noord-Aveyron, ´habitable à la suite´ (direct bewoonbaar) en voor maar 60.000 euro. Wellicht ten overvloede vermelden we erbij dat je rekening moet houden met de extra kosten voor notaris en makelaar (kan oplopen tot zo´n 10%) en de meest noodzakelijke kosten voor verbouwing, verhuizing en basis-inrichting.

Hypotheek bij een Franse bank

In Nederland zijn er banken die kunnen bemiddelen in het verkrijgen van een hypotheek bij een Franse bank, maar deze werken vaak alleen voor rijke bejaarden en als jong gezin met een modaal inkomen maak je daar geen schijn van kans. Laat je daardoor niet ontmoedigen. Ga zelf naar een bank in Frankrijk, hebben wij ook gedaan. En denk nou niet: “ja, maar jullie spraken natuurlijk vloeiend Frans…” want dat deden we niet. Ruud sprak niet meer dan 100 woorden vrijwel onverstaanbaar Frans en toch is het gelukt. Charme, dát is het sleutelwoord. Wees beleefd en maak je niet druk, dan bereik je in Frankrijk veel.

Als je nu de moed hebt gevonden om met je beperkte Frans een Credit Agricole of soortgelijke bank binnen te stappen hou dan met het volgende rekening: een hypotheek van 50% is geen probleem, 70% ook niet, maar 100% of meer is uitzonderlijk. Eigen geld is bij aanschaf van een Frans huis onontbeerlijk.

Reken erop dat de bank een aantal zaken van je wil hebben. Als je gaat voor 50 tot 70% dan is een simpel omzetoverzicht voldoende, het hoeft niet erg gedetailleerd of officieel te zijn. Wij hebben het overzicht zelf gemaakt en laten vertalen in het Frans. Daarnaast willen ze de eindbalans van vier jaar (dat van ons was slechts één A4-tje groot) gestempeld en getekend door de boekhouder! Verder moet je natuurlijk paspoorten meenemen en een uitreksel uit het Nederlandse burger register, en later (wanneer je in Frankrijk woonachtig bent) een kopie van de elektra- water of telefoonfactuur. Echter, ga je voor een 100% hypotheek dan word je microscopisch doorgelicht.

Eigenlijk is het antwoord simpel: wil je in Frankrijk wonen en werken, verzekerd zijn, belasting betalen enzovoort dan moet je werk hebben. Een vaste baan is natuurlijk ideaal, zeker wanneer je een 100% hypotheek wilt hebben.

Over de hypotheek nog het volgende: in Frankrijk is de hypotheek eigenlijk een geld-lening (Frans: pret). Deze is gebaseerd op de verwachting dat je – op basis van je inkomen – de rente en aflossing kunt betalen. Vereist hierbij is dat je wordt beschouwd als fiscaal resident (voor de Franse belastingdienst ben je dit in ieder geval wanneer je 183 dagen in Frankrijk woont, of een vaste baan bij een Frans bedrijf hebt en dus belasting in Frankrijk betaalt). Voor niet fiscaal residenten is er de pret-hypothecaire (lening met huis als onderpand!) die overeenkomt met de hypotheek in Nederland. Deze is financieel minder gunstig, dus probeer in ieder geval die 183 dagen vol te krijgen. Als je zeker weet dat je in een bepaalde streek wilt wonen huur dan zo snel mogelijk een appartement, zodat je een vaste verblijfplaats hebt, dat is in alle opzichten gunstiger.

ondernemen in Frankrijk

Er is natuurlijk ontzettend veel te melden over dit onderwerp, maar we zullen hier uitgaan van wat we uit eigen ervaring weten. Allereerst, een bedrijf in Nederland aanhouden kan, ook op een adres in Frankrijk. We hebben bij de Kamer van Koophandel eenvoudig ons adres van de vof laten veranderen in het nieuwe adres in Frankrijk. Na maar zes keer te zijn doorverbonden kregen we zomaar het antwoord: ”ja, da kan”.

Voorwaarde is wel dat je belasting blijft betalen in Nederland. Dat is in ieder geval mogelijk voor de eerste zes maanden. Meer weten wij er op dit moment niet van maar wellicht kan je boekhouder er meer over vertellen.

Ruud en ik hebben al jaren een vof in Nederland waarin we al onze gezamenlijke werkzaamheden ondergebracht hebben (schrijven, lesgeven, schilderen, webdesign en meer). Het kostte ons even moeite erachter te komen hoe we dat nou in Frankrijk moesten doen, maar na veel gezoek zijn we inmiddels weer wat wijzer. Inschrijven van een bedrijf doe je bij een CFE (Centres des Formalités des Entreprises). Een CFE is de instantie die bedrijven registreert, vergelijkbaar met de Kamer van Koophandel in Nederland.

 - De Franse ´kamer van koophandel´ heet CCI (Chambres de Commerce et d'Industrie) en heeft een CFE voor bijvoorbeeld winkel,  camping, hotel, enzovoort;

- De Chambre des Métiers et de l´Artisanat heeft een CFE voor vaklui;

- De URSSAF (l'Union pour le Recouvrement des cotisations de la Sécurité Sociale et des Allocations Familiales) heeft een CFE voor vrije, creatieve en overige beroepen;

- De Greffe du tribunal een CFE voor grote bedrijven.

Frankrijk kent vele bedrijfsvormen, afhankelijk van de werkzaamheden ben je bij een van de vier CFE's geregistreerd. Heb je werkzaamheden in meerdere categorieën dan kan het
zijn dat je voor de ene tak ingedeeld bent bij de URSSAF (bijvoorbeeld webdesign),
maar sleutel je voor klanten ook wel eens aan een computer, dan moet je voor dat deel weer aangemeld zijn bij de CFE van de Chambre des Métiers.

Wij besloten dat Ruud zich maar moest inschrijven als webdesigner (Createur de Site Internet), onze overige diensten gaan we nog wel ´ns regelen. Webontwerp valt onder de creatieve beroepen, ofwel URSSAF. Bij de inschrijving bij de URSSAF en later bij de Impots hebben we te kennen gegeven te gaan voor een micro-entreprise. Dit is de kleinste bedrijfsvorm, effectief een eenmanszaak. Het houdt ook in dat je er een heel eenvoudige boekhouding op na kunt houden en verder dat je niet BTW-plichtig bent en dus ook geen BTW mag innen (op de facturen moet speciaal hierover een tekstregel opgenomen worden).

Behalve de reis erheen (30 KM) kostte de inschrijving nog geen half uur. Bij inschrijving worden alle aanverwante nodige en verplichte zaken in één keer geregeld. Je hebt je bedrijf geregistreerd, wordt aangemeld bij de belastingdienst (Impots), zorgverzekeraar (Caisse Maladie), pensioen enzovoort. Voor ziekenfonds, pensioen en dergelijke zijn een aantal instanties beschikbaar, ze zullen je wel een lijstje onder de neus schuiven, kies daarvan de bovenste, vrijwel altijd goed (meestal een van de betere ook). Van de meeste instanties ontvang je na een tot vier weken een pakket informatie en meer formulieren om in te vullen en terug te sturen.

Inschrijving houdt in dat je jaarlijks kosten gaat betalen (eerste rekening komt na ca drie maanden). Geld afdragen doe je in principe bij de URSAFF, dat is dus de centrale organisatie die alle wettelijke en sociale verzekeringskosten incasseert. Ook al verdien je 'officieel' in Frankrijk nog geen cent (misschien wel in Nederland op je Nederlandse bedrijfsvorm) mogelijk het jaar er op ook niet dan vinden de Franse instanties dat niet erg (ook de impots niet). Je bent dan wel verzekerd voor het geval je ziek wordt en naar de dokter moet. Ziekenfonds is ca 70% dekking van de kosten, je betaalt zelf 30%. Voor deze overige 30% kun je je bijverzekeren, maar dat is kostbaar. Wel moet je er rekening mee houden dat je het eerste jaar een berg geld aan de URSAFF betaalt (dit is een bedrag van ongeveer 3000 euro), dit geld is voor allerlei wettelijk verplichte kosten (ziektekosten, arbeidsongeschiktheid, ouderdom, etcetera), tweede jaar ca. 7000 euro, derde jaar erna een werkelijke afrekening. Echter, er is een wetsvoorstel in voorbereiding om deze lasten te verlagen (tot maximaal 14% van de omzet).

Vanaf het moment dat je ingeschreven bent, besta je ook al snel in de administratie van de impots, ook al betaal je misschien nog geen belasting omdat je op papier nog niets hebt omgezet. Dan ben je fiscaal toch resident en dat is o zo belangrijk voor een aantal andere zaken.

Er zijn Nederlandse tussenpersonen die de administratieve handel in Frankrijk voor je op de rails willen zetten. Tegen betaling uiteraard. Als je daarover garanties kan krijgen dan is het een makkelijkere start en je hoeft niet alle instanties af te zoeken en met je beste Frans aan de slag. Maar, let wel, de uiteindelijke inschrijving bij een CFE duurt niet langer dan een kwartiertje/halfuurtje, praatje pot, blaadjes invullen, klaar. Als de werkzaamheden van de tussenpersoon zich daartoe beperken dan is de vraag natuurlijk of je geld wel goed besteed is. Later krijg je mogelijk nog meer zaken achter je aan en die zijn wellicht niet bij de eerste inschrijving inbegrepen. Verder, de Franse administratieve molen breng je met moeite in beweging, maar als hij eenmaal draait gaat ´t gestaag door met zijn werk.

hoe je inkomen genereren

Heb je een financiële basis voor de toekomst? Kun je je werk verplaatsen naar Frankrijk of moet je werk zoeken in Frankrijk? Stroop het internet af naar mogelijkheden om in jouw beroepsgroep werk te vinden. Wij zijn schrijvers en zijn voor dat deel niet plaatsgebonden. Echter, we zijn door ons vertrek in ieder geval onze inkomsten uit het lesgeven kwijt en dat gat moet nog opgevuld worden. We zijn op dit terrein nog geen experts, maar hopen hier in de toekomst meer over te kunnen vertellen. Een gedeeltelijke aanvulling op onze inkomsten wordt het webontwerpen (Engels, Nederlands en Frans), echter door de drukte met het boeken schrijven en de verbouwing van het huis hebben we nog niet veel tijd gehad om hiervoor reclame te maken.

taal in Frankrijk

Begin altijd in het Frans, ook al is je Frans nog zo slecht. Bij banken in grotere steden kun je tegenwoordig vaak een Engelse tolk (Frans: un interprète) krijgen, maar toch raden wij je aan: leer de taal. Je hoeft niet perfect Frans te spreken, maar een minimale beheersing is echt nodig. Vooral in Zuid-Frankrijk zijn de gemoederen nogal negatief gestemd over de massa´s (vooral Engelse) analfabeten die het land overspoelen. Als je de taal niet spreekt zit je meteen in de verkeerde hoek.

In tegenstelling tot Nederlandse instanties vind je hier geen folders in twaalf talen voor alle minderheidsgroeperingen. Er is hier één taal en dat is Frans. Fransen zijn trots op hun taal en ze zijn onder de indruk wanneer je als buitenlander de taal (een beetje) spreekt, dat breekt het ijs.

Echter, wil je tot de Fransen doordringen dan zul je de taal redelijk goed tot feilloos moeten spreken of in ieder geval rap. Ik wil je niet bang maken maar je moet het ongeveer als volgt zien: óf je bent een clown uit het buitenland en dan zien ze veel door de vingers, of je hoort erbij, maar dan moet je de taal ook goed spreken. Zo simpel is het. Een middenweg is er niet. Overigens, wat zijn we zelf eigenlijk? Clown geloof ik toch wel…

de inwoners van Frankrijk

Beleefd, katholiek, vriendelijk, ondoordringbaar. En ze zijn zo ondoordringbaar omdat ze hun sores voor zich (binnen de familie) houden. Het klinkt raar maar daardoor krijg je nooit echt het gevoel van betrokkenheid, je moet nu eenmaal niet alleen samen lachen, maar ook huilen. Is niet erg als je het maar weet.

In Nederland is het heel gewoon om te klagen of te zeuren, sterker nog, dat is ons handelsmerk. Enerzijds is het een irritante eigenschap, anderzijds geeft het ook wel eens lucht, het is maar hoe je ´t bekijkt. Dat zullen de Fransen (althans in de streek waar wij wonen) nooit doen. Je blijft beleefd, je wacht op je beurt, je zeurt niet, maar neemt de dingen zoals ze komen. Ik denk dat daarin ook een fundamenteel verschil zit tussen Nederlanders en Fransen.

En… het valt ons steeds weer op hoe loyaal de Fransen spreken over hun concurrenten. Om maar wat te noemen: ga bij een Nederlandse bakker klagen over een andere bakker en je krijgt gelijk bijval, hoe goed die andere bakker ook is. Dat hoef je hier niet te proberen. De bakker waar je vandaag je brood haalt zal je antwoorden dat die bakker verderop een hele goede bakker is, heel vakkundig, heel integer. Respect man, respect. Kwaadspreken doe je niet. Een hele vreemde ervaring moet ik zeggen, een soort shock therapie eigenlijk.

Goed, in Parijs of Marseille is het waarschijnlijk anders, maar daar wonen wij niet. Wij vinden de beleefdheid en de vriendelijkheid van de Fransen heel plezierig. Geen geboer meer op straat, geen gepaf meer in de drogisterij, geen schoenen meer op de bank in de trein, geen conducteur meer die het er maar bij laat zitten en geen gezucht en gepuf meer achter je in de rij. Het dagelijks leven is hier veel aangenamer dan in Nederland.

Tja en dan de veelgehoorde stelling: “Frankrijk is een fijn land, maar de Fransen zouden er niet moeten wonen” slaat natuurlijk nergens op. Van gezagsdragers die dit rondbazuinen (Annemarie Jorritsma) vragen we ons toch af… welke vakantiegebieden en welk vakantieseizoen vinden zij representatief om het gemoed van de Fransen te kunnen beoordelen? Hebben ze überhaupt moeite gedaan om de taal en niet in de laatste plaats de gewoontes te bestuderen?

Vreemd genoeg is Frankrijk eigenlijk een soort Amerika in Europa. Ja, zou je niet zeggen hè? Maar nu wij er wonen, de tv-progamma´s zien, de radioprogramma´s beluisteren, de mensen spreken in de kroeg en op het schoolplein… Fransen zijn topconsumenten, hoe meer, hoe beter, op alle gebieden. Om maar wat te noemen: populaire tv-programma´s duren hier niet, zoals in Nederland, 50 minuten, nee… twee uur, drie uur, er komt geen eeeeinde aan. Als je dan op zondagavond op France 3 met je neus in een fantastische documentaire valt kun je de grond wel kussen. Anderzijds… als je door allerlei atmosferische storingen verplicht bent drie uur lang op France 1 naar een familiefeestje van de leukste presentatoren ooit te kijken dan denk je… neeeeeej!

woning huren in Frankrijk

Als je niet weet hoe je moet beginnen huur dan een appartement of een huis en ga daar een tijdje wonen. Je kunt van daaruit zoeken naar je definitieve woning. Het heeft enorm veel voordelen het op deze manier te doen. Een ervan is dat je de streek en de mensen leert kennen, een ander voordeel is dat huren je minder verplichtingen geeft dan kopen en je kunt dus al je energie steken in het zoeken naar je toekomstige woning. Bovendien kom je zo wellicht aan de vereiste 183 dagen die je nodig hebt om als fiscaal resident (ofwel financiële voordelen) aangemerkt te worden.

Een appartement kost je 350 tot 900 euro afhankelijk van hoe groot en luxe je het wilt hebben. Wij hebben nu een vier kamer appartement voor circa 410 euro/maand. Daar komen nog kosten voor elektra, water en telefoon/internet bij. Elektra en water zijn afhankelijk van de verhuurder, sommigen hebben het in de prijs zitten. Wij hebben het huurappartement geregeld via de makelaar waar we het huis gekocht hebben.

By the way: de kans dat je vanuit Nederland via het internet een geschikte huurwoning (=betaalbaar) vindt is nagenoeg nihil. Voor verhuur kun je het beste afreizen naar Frankrijk (het is niet anders…) en je zoekt naar makelaars die de kreet 'location' (=verhuur) in hun etalage hebben. Wellicht is het appartement of huis niet helemaal wat je wilt, maar bedenk dat het maar tijdelijk is.

De meeste verhuurders willen voor minimaal een half tot een heel jaar zeker zijn van een huurder, zeg dus dat je zeker 7 à 9 maanden of langer wilt huren. Huur opzeggen gebeurt schriftelijk en aangetekend met een wettelijke opzegtermijn van drie maanden, dus als je na een maand huren je brief stuurt, heb je vier maanden in plaats van zes of twaalf.

Voordeel van een adres (al is het een huurhuis) is dat je met je elektra of telefoonrekening (op je eigen naam!) een bewijs van inschrijving (vestiging in Frankrijk) hebt. Er is in Frankrijk geen echte GBA (Gemeentelijke Basis Administratie) zoals in Nederland. Je gebruikt hier dus de elektra of telefoonrekening als bewijs van vestiging. Vergunning voor wonen hoef je in principe niet aan te vragen, Frankrijk is een Schengen land met vrije uitwisseling van personen en goederen. Voor de verhuisboedel moet je wel een gedetailleerde lijst maken van alle dozen en meubels, handig voor het geval er aan de grens vragen zijn (vragen hebben we niet gehad, lijst wel bij dehand gehouden voor het geval dat) en de lijst is ook belangrijk voor de verzekering van de verhuiswagen én inhoud. Als je 184 dagen aantoonbaar (je eerste elektra of telefoonrekening) in Frankrijk woont ben je zeker fiscaal resident.

woning kopen in Frankrijk

Zoek op het internet, dit kun je ruim van tevoren vanuit Nederland doen. Het is leuk en het geeft je inzicht in de markt. En misschien vind je die verborgen diamant (super gaaf huis) in het paradijs, wie weet. Er zijn ontelbaar veel makelaars (immobiliers) in Frankrijk en de sites zijn meestal erg onoverzichtelijk door de reclame. Welke streek je kiest is van een aantal factoren afhankelijk, natuurlijk wat je aanspreekt, maar ook van het te besteden bedrag.

In Frankrijk wordt onderscheid gemaakt tussen regio´s (streek) en departementen (provincie). Zo heb je bijvoorbeeld de regio Auvergne die bestaat uit de departementen Allier (03), Cantal (15), Haute-Loire (43) en Puy-de-Dôme (63). De nummering van departementen is bepaald op basis van de plaats van de naam in alfabetische volgorde.

De hele wereld lijkt er te willen wonen en dat drijft de huizenprijzen natuurlijk enorm op. Jammer hè? Echter, bedenk dat je zonovergoten huis in de Hérault, Gard, Var of anderszins in de zomer verandert in een hel omdat de hitte en droogte er onverdraaglijk zijn. Leuk hoor, die zon, wanneer je aan de rand van een zwembad voor twee weken op je vakantie-adres zit, maar erg onplezierig wanneer de enig leefbare ruimte in je zwembadloze mas de kelder is. En nog iets, door de droogte worden in de zomermaanden allerlei onplezierige maatregelen genomen, om maar wat te noemen, je mag je tuin niet sproeien, je mag je auto niet wassen, je zwembad niet (bij)vullen, enzovoort.

Ja, duur wonen kan overal maar voor een krap budget is hier behoorlijk wat te vinden. Wel moet je bedenken dat in bepaalde gebieden de locale bevolking massaal wegtrekt en er plaatsjes zijn die vrijwel leeggelopen zijn. Overigens is dit een verschijnsel op het platteland van Frankrijk dat al veel langer gaande is dan men vaak denkt, maar toch moet je er rekening mee houden. Die plaatsen worden weliswaar steeds meer ingenomen door buitenlanders maar de karakteristieke Franse sfeer zul je er natuurlijk wat minder aantreffen.

Voor het overige geldt dat je gewoon veel moet zoeken om iets te vinden dat je bevalt. Met wat geluk is er in Frankrijk nog heel veel te vinden.

Nogmaals, het internet geeft in Frankrijk een beperkt overzicht van de beschikbare huizen. Ga bij een locale makelaar in het (papieren) huizenbestand snuffelen en je komt zeker tientallen huizen meer tegen die je leuk vindt.

Als je bij een makelaar op bezoek bent en je ziet een huis dat je bevalt dan kun je het huis ook bezoeken, meestal moet je dan een ´bon de visite´ tekenen. Dit is een minicontract waarin je je verplicht het huis via deze makelaar te kopen. Als je het huis tóch via een andere makelaar koopt dan kan tot 10% van de aankoopprijs in rekening gebracht worden door de makelaar waar je de ´bon de visite´ getekend hebt.